Rindërtimi i gjimnazit “Gjergj Kastrioti” në Durrës, një nga institucionet arsimore të dëmtuara rëndë nga tërmeti i 26 nëntorit 2019, është hequr tashmë nga programi i rindërtimit që financohet nga Bashkimi Evropian. Vendimi për të tërhequr këtë investim dhe për ta zëvendësuar me një projekt tjetër ka shkaktuar shqetësim në opinionin publik dhe tek institucionet vendore të trashëgimisë kulturore.
Në vendin ku ishte parashikuar ndërtimi i gjimnazit janë zbuluar artefakte të rëndësishme arkeologjike, që sipas ekspertëve mund të kenë vlera të jashtëzakonshme për historinë e qytetit antik të Durrësit. Por, me kalimin e projektit në administrimin e autoriteteve shqiptare, mungesa e një strategjie të qartë për ruajtjen dhe integrimin e zbulimeve në projektin urban, ka sjellë pasoja negative—artefaktet po ekspozohen ndaj degradimit të vazhdueshëm.
Komiteti Shtetëror i Rindërtimit dhe autoritetet vendore nuk kanë ofruar sqarime të detajuara për arsyet e tërheqjes së BE-së nga ky projekt specifik, duke nxitur shqetësime mbi transparencën dhe prioritetin që i jepet trashëgimisë kulturore në projekte zhvillimore.
Specialistët e arkeologjisë theksojnë se zbulimet mund të përbëjnë një tërësi të rëndësishme të historisë antike të Durrësit dhe kërkojnë të merren masa urgjente për mbrojtjen dhe dokumentimin e tyre përpara se të humbasin përgjithmonë.
Largimi i Bashkimit Evropian nga ky projekt ngre gjithashtu pikëpyetje mbi menaxhimin e fondeve të rindërtimit dhe mbi gatishmërinë e institucioneve shqiptare për të ndjekur standardet ndërkombëtare në mbrojtjen e pasurisë kulturore. Situata kërkon një analizë të thelluar dhe ndërhyrje të shpejtë për të shmangur shkatërrimin e një pasurie që i përket historisë së përbashkët.
