Nëntë vite pas vendosjes së moratoriumit për ndalimin e prerjes së pyjeve në Shqipëri, situata mbetet alarmante. Megjithëse qëllimi ishte rehabilitimi i zonave pyjore dhe rimëkëmbja natyrore e ekosistemeve, realiteti në terren tregon të kundërtën. Sipërfaqja pyjore, sipas të dhënave zyrtare nga INSTAT, rezulton në rritje nga viti 2010 deri në 2024. Por, ky tregues statistik është në kontrast të madh me faktin se volumi i pyjeve – masa reale e drurëve – ka rënë ndjeshëm.
Prerjet e paligjshme vazhdojnë të shkatërrojnë hapësira të mëdha, shpeshherë pa u ndëshkuar. Ato zhvillohen në mënyrë të organizuar, të mbështetura nga një mungesë transparence dhe kontrolli. Zjarret, të cilat shpesh janë të qëllimshme, përveç shkatërrimit të pyjeve ndikojnë drejtpërdrejt në biodiversitetin dhe cilësinë e ajrit. Shtuar kësaj, hapja e minierave dhe aktivitetet ndërtimore në zona të mbrojtura po kontribuojnë ndjeshëm në degradimin e mjedisit pyjor.
Për më tepër, mospërfshirja e komuniteteve vendore në proceset vendimmarrëse dhe mungesa e investimeve në ruajtjen e baseneve pyjore përforcojnë ndjenjën e neglizhencës. Edhe pse ligjërisht mbrojtur, shumë pyje janë lënë në harresë, pa monitorim apo ndërhyrje rehabilituese.
Për të frenuar këtë shpyllëzim të heshtur, kërkohet një qasje e re: forcim i institucioneve, përfshirje aktive e komuniteteve, edukim mjedisor dhe implementim i teknologjisë së monitorimit në kohë reale. Nëse ky trend vazhdon, pasojat ekologjike, sociale dhe ekonomike do të jenë të parikuperueshme për Shqipërinë. Prandaj, veprimi duhet të jetë i menjëhershëm dhe i koordinuar.
