Përfshirja e të miturve në krime përbën një shqetësim në rritje në Shqipëri, me statistika që tregojnë se rreth 800 të rinj çdo vit përfshihen në vepra penale. Ky fenomen nuk është vetëm pasojë e rrethanave personale, por reflektim i një problematike më të gjerë sociale e ekonomike. Të miturit shpesh bëhen objektiv i grupeve kriminale, të cilat përfitojnë nga situata të vështira familjare dhe mungesa e mbështetjes institucionale.
Shkaqe të ndryshme ndikojnë në këtë realitet. Së pari, mungesa e një stabiliteti në jetën familjare i shtyn të rinjtë drejt rrugëve alternative. Së dyti, varfëria dhe mungesa e mundësive për arsim apo punësim i bëjnë ata më të prekshëm ndaj manipulimit. Kësisoj, grupet kriminale jo vetëm që i mirëpresin, por edhe i inkurajojnë të miturit të përfshihen në aktivitete të paligjshme, duke i premtuar para të lehta apo “status” social.
Në shumë raste, adoleshentët përdoren si “kamuflazh” për krime më të rënda, pasi ligji i trajton me butësi për shkak të moshës. Kjo u jep kriminelëve një avantazh juridik, ndërsa për të rinjtë pasojat shpesh janë të pakthyeshme.
Për të përballuar këtë problem, është thelbësore rritja e bashkëpunimit mes institucioneve shtetërore, shkollave dhe komunitetit. Për më tepër, duhen krijuar politika parandaluese që ofrojnë mundësi reale për zhvillim personal e profesional të të rinjve. Përfshirja e të miturve në krim nuk është zgjedhje, por rrjedhojë e një sistemi që nuk arrin t’u ofrojë alternativa të shëndetshme. Prandaj, fokusi duhet të jetë tek arsimimi, edukimi dhe përfshirja e tyre në aktivitetet sociale që ndërtojnë të ardhmen.
