Instituti i Studimeve Politike (ISP) ka publikuar së fundmi një analizë alarmuese mbi rrezikun e manipulimit elektoral në prag të zgjedhjeve të 11 majit, duke evidentuar qarqet më të ekspozuara ndaj blerjes së votës dhe ndikimeve klienteliste. Sipas studimit “Harta e Riskut Elektoral 2025: Zonat e nxehta dhe ndikimet informale”, qendrat më të prekura përfshijnë qarqet e Elbasanit, Durrësit, Shkodrës dhe Fierit, ku fenomenet e presionit politik, përdorimit të burimeve shtetërore për qëllime elektorale dhe sistemet joformale të ndikimit janë më të përhapura.
Instituti paralajmëron se këto zona rrezikojnë të ndikojnë seriozisht integritetin e procesit zgjedhor, me ndikim të drejtpërdrejtë në cilësinë e përfaqësimit demokratik. Një nga shqetësimet kryesore është përdorimi i formave të patronazhit elektoral dhe shpërndarja e ndihmave apo shërbimeve publike në shkëmbim të mbështetjes politike.
Në mënyrë paradoksale, vota e Diasporës mbetet jashtë këtij vëzhgimi, pasi mungon një sistem i qartë transparence dhe monitorimi për ndikime të mundshme ekonomike ose politike ndaj emigrantëve që votojnë. Kjo përbën një shqetësim të veçantë, duke qenë se pjesëmarrja e Diasporës po rritet ndër vite, por pa garanci të mjaftueshme për besueshmërinë e votës së tyre.
ISP rekomandon forcimin e mekanizmave të hetimit elektoral, rolin aktiv të Prokurorisë dhe institucioneve të pavarura, si dhe rritjen e pjesëmarrjes së vëzhguesve ndërkombëtarë dhe organizatave të shoqërisë civile në terren. Në këtë mënyrë, mund të garantohet një proces zgjedhor më transparent dhe i besueshëm për qytetarët shqiptarë brenda dhe jashtë vendit.
