Ligji për Trashëgiminë Kulturore, i miratuar në vitin 2018, synonte të sillte një reformim të thellë në administrimin dhe mbrojtjen e pasurisë kulturore në Shqipëri. Megjithatë, shtatë vite pas hyrjes në fuqi, nuanca të rëndësishme të këtij ligji vijojnë të mbeten në letër. Kontrolli i Lartë i Shtetit (KLSH) ka zbuluar se 46% e akteve nënligjore të kërkuara për zbatimin e plotë të ligjit ende nuk janë hartuar apo miratuar nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit (MEKI).
Përtej zbrazëtisë ligjore, raporti i KLSH evidenton gjithashtu neglizhencën institucionale ndaj rekomandimeve të dhëna nga misionet e UNESCO-s – një institucion kyç në mbrojtjen e trashëgimisë botërore. Këto rekomandime nuk janë vlerësuar seriozisht dhe nuk janë përcjellë tek autoritetet përkatëse për veprim konkret.
Ky boshllëk ligjor e institucional rrezikon jo vetëm strukturën e brishtë të trashëgimisë shqiptare, por edhe marrëdhëniet ndërkombëtare dhe mundësinë për të përfituar nga projekte të mbështetura nga organizata të mëdha si UNESCO. Pa kuadrin e plotë rregullator, praktikat e ruajtjes, restaurimit apo promovimit të trashëgimisë kulturore kanë mbetur të fragmentuara dhe të pambështetura.
Mungesa e akteve nënligjore përbën një pengesë thelbësore në funksionalizimin e institucioneve përgjegjëse, duke lënë në mëshirën e interpretimit subjektiv zbatimin e ligjit. Nëse nuk ndërmerren hapa të shpejtë dhe konkretë për plotësimin e kuadrit nënligjor, rrezikohet seriozisht që pasuritë kulturore të humbasin vlerën dhe mbrojtjen që u është garantuar me legjislacion, por që në praktikë mbetet e papërfunduar.
