Në dhjetor 2023, Korporata e Investimeve Shqiptare (KISH) nisi një seri thirrjesh për zhvillimin e pronave publike në bashkëpunim me sektorin privat. Deri tani, janë shpallur të paktën tetë thirrje për projekte madhore, përfshirë një kompleks zyrash qeveritare në Tiranë, një park teknologjik, qendër panairesh, bibliotekë kombëtare, park kushtuar tolerancës fetare dhe rindërtimin e stadiumit “Selman Stërmasi”.
Procesi është kritikuar nga ekspertë dhe shoqëria civile për mungesë transparence dhe garash të hapura. Thirrjet nuk janë publikuar në mënyrë të detajuar dhe mungon dokumentacioni që justifikon përzgjedhjen apo kriteret e vlerësimit për partnerët privatë. Në shumë raste, projektet janë ofruar me procedura të mbyllura, përtej standardeve të konkurrencës së ndershme dhe llogaridhënies publike.
Ndërkohë që qeveria e sheh KISH-in si një mënyrë për të përshpejtuar zhvillimin ekonomik dhe për të rritur atraksionin e investimeve në vend, kritika më e madhe mbetet kapja e pronave publike nga interesa të ngushta përmes procesesh të dyshimta. Risocializimi i pronës publike pa konsultim dhe plane të qarta zhvillimi rrezikon të përkeqësojë përdorimin urban dhe të zvogëlojë hapësirat në interes komunitar.
Aktivistët kërkojnë që projektet e KISH-it të jenë objekt i konsultimeve publike, me dokumentacion të hapur dhe platformë konkurruese për pjesëmarrjen e subjekteve të interesuara. Zhvillimi i pronës publike duhet të ndjekë parimet e planifikimit të qëndrueshëm urban dhe të garantojë që përfitimet të shpërndahen përtej interesave privatë.
Në mungesë të këtyre standardeve, “kullat” publike mund të mbeten simbol i mungesës së transparencës dhe i keqpërdorimit të pasurisë së përbashkët.
