Moratoriumi i vendosur në Shqipëri më 2016, që synonte ndalimin e prerjes së pyjeve për një periudhë 10-vjeçare, nuk ka arritur të ndalojë shpyllëzimin masiv. Sipas të dhënave të organizatave kombëtare dhe ndërkombëtare mjedisore, përfshirë pamjet satelitore dhe monitorime në terren, pyjet shqiptare po degradohen me ritme alarmante. Një rol të rëndësishëm në këtë shqetësim kanë edhe tenderat e akorduar për shfrytëzim, të cilët shpesh janë të mbushur me shkelje proceduriale dhe abuzime.
E veçanta që bie në sy është interesi gjithnjë në rritje i kompanive italiane për drurin shqiptar, veçanërisht nga zonat veriore si Tropoja dhe Kukësi. Këto zona, me pyje të virgjëra dhe potencial të madh ekonomik, po shndërrohen në sfidë për komunitetet lokale, të cilat shpeshherë janë dëshmitarë – dhe viktima – të ndotjes, erozionit dhe zhdukjes së habitatit natyror. Banorët e fshatrave, siç tregon rasti nga Lekbibaj në Tropojë, ndihen të pafuqishëm përballë kësaj urie të etshme për burime natyrore, duke paralajmëruar gazetarët me fraza si “Mos shkoni atje se ju ha arusha”, për të treguar edhe rreziqet e sigurisë në zona të largëta.
Raportet zbulojnë se shumë tendera për prerje dhe përpunim druri janë fituar nga kompani të lidhura me interesa klienteliste, duke anashkaluar rregullat e transparencës dhe ndikimin mjedisor. Ky model jo vetëm që pengon zhvillimin e qëndrueshëm, por shkatërron pasurinë pyjore të vendit, një trashëgimi natyrore që do t’i përkiste brezave të ardhshëm.
Nëse nuk merren masa urgjente për monitorim më të rreptë dhe përfshirje të komuniteteve vendore në menaxhimin e burimeve, Shqipëria rrezikon të humbasë një nga asetet më të çmuara të saj – pyjet.
